Fès
Vandaag - 29 mei 2024 - staat een bezoekje aan Fès op het programma. De 5 items voor vandaag zijn:
* Het Koninklijk Paleis
* de koranschool
* de Joodse buurt
* de Soeks
* en nog een feestavondje
Het koninklijk paleis
Het mooie Paleis van Fès - in het Marokkaans "Dar El-Makhzen' -, ligt aan het Place des Alaouites. Met je rug naar het paleis staande kijk je uit op een prachtige groene omgeving vol palmen, citroenbomen en struiken: één groene zee!
Het paleis ligt op een oppervlakte van 80 hectare. Dat is inclusief een moskee en koranschool. De bouw dateert van de 14e eeuw. Het paleis zelf wordt niet meer bewoond. Alleen als de koning de stad Fès bezoekt maakt hij gebruik van het paleis. Het paleis is ook niet te bezoeken.
de koranschool
In Fès bezoeken we een voormalige Koranschool. Studenten uit het hele land vonden hier hun slaapplaats. De kamertjes waren niet bedoeld om in te studeren of je te vermaken. Ze waren zó klein en ongezellig, dat je er inderdaad alleen maar ging slapen.
foto's van het binnenplein van de koranschool; rechts een sobere studentenslaapplaats.
de Joodse buurt
Wandelend door de Joodse buurt (de 'mellah' in het Hebreeuws) vallen mij meteen de afgesloten winkeltjes op. Voor de gesloten winkeltjes zijn er vaak dubbele deuren en luiken geplaatst. Aan de buitenkant prachtige cederhouten harmonicaluiken. En daarachter weer metalen rolluiken.
Via de Joodse buurt lopen we door de Bab Semmarine en nauwe straatjes en steegjes naar de soeks. De Bab Semmarine is de zuidpoort van de stad Fès en betekent "Poort van de hoefsmeden", hetgeen er op duidt dat het hier in het verleden dus vooral de plaats was waar de hoefsmeden hun werkterrein hadden.
De Bab Semmarine
soeks
De soeks zijn de marktplaatsen in Marokko. In de medina van Fès vormen 9400 steegjes gezamenlijk de soeks en is het één feest van kleur.
Voor deze gelegenheid heeft onze gids nog een vriend meegenomen die achteraan de groep gaat lopen om onze 'kudde' een beetje bij elkaar te houden. Geen overbodige luxe is gebleken. Je ziet zoveel en wilt zoveel met elkaar delen, dat je ongemerkt minstens één keer een verkeerde afslag neemt. En dan is het maar goed dat iemand je in het goede spoor houdt. Anders zou het wel eens heel erg moeilijk kunnen worden de groep terug te vinden.
Binnen de soeks zijn er een soort wijkjes gecreëerd. Een soek waar de koperslagers werken, een soek waar stof, wol en andere garens geverfd worden, een soek waar leer bereid wordt, een soek waar aardenwerk verhandeld wordt, etc.
Je vraagt je wel eens af hoe de mensen hier hun kost kunnen verdienen. Tientallen keren kom je nl. winkeltjes tegen die dezelfde producten aanbieden.
De verfbaden en op het laatste plaatje het eindresultaat.
Diverse ambachten worden in de soeks uitgevoerd. Achtereenvolgens een laken weven, een naaiatelier en een houtatelier.
de leerlooierijen
We hebben ook een bezoek gebracht aan de leerlooierijen. Op de binnenplaats waar het leer gelooid wordt en hangt een verschrikkelijke stank. Om die reden kregen wij bij ons bezoek ook allemaal een takje munt uitgereikt, waar we aan konden ruiken om die andere geur te neutraliseren.
Bij het leerlooien werkt men met amoniak. Om de schade die hierbij aan je lichaam zou kunnen ontstaan tot een minimum te beperken wordt er duivenpoep aan toegevoegd.
De kleuren die het leer krijgt zijn allemaal biologisch. Met uitzondering van de gele kleur, waarvoor safraan gebruikt moet worden, maar dat zou dan te duur worden.
Feitelijk kun je het best spulletjes kopen van geitenleer. Geitenleer geeft nl. geen bacteriën af. Geitenleer wordt vooral gebruikt voor het maken van schoenen, waterzak, een tas, etc.
De putten (wasbakken) waarin het leer bewerkt wordt. Helemaal rechts het eindproduct.
We waren net een dag thuis toen iemand ons het berichtje stuurde dat er brand uitgebro-ken was op de drukke markt in Fès.
Daarbij waren 4 doden te betreuren en een twintigtal gewonden, waarvan enkele in kritieke toestand lagen.
De vermoedelijke oorzaak zou kortsluiting in een winkeltje geweest zijn.
Op de 2 foto's rechts zie je hoe er om gegaan wordt met het aanleggen van electriciteits-kabels, iets wat je overigens meer ziet in zuidelijk en oostelijk gelegen landen, waar de levensstandaard nog wat lager ligt dan bij ons.
De wever weeft zijn stoffen achter het weefgetouw
Soirée Traditionnelle
De bruid gedragen door de dames
en de bruidegom feestvierend er naast
de Berbers met de ronddraaiende kwastjes op hun fez
Op de derde avond van ons bezoek aan Marokko hebben we ons ingeschreven voor een Soirée Traditionnelle. Naar mijn idee kan dat allerlei thema's hebben en zou ik het vertalen met "een avondje uit met een bepaald thema".
Bij ons werd aangekondigd dat we getuigen zouden zijn van een traditionele Marokkaanse bruiloft.
Bij binnenkomst werden wij direct verwelkomd met muntthee, mierzoete koekjes en een biertje, wijntje of frisdrank en zat er een 4-koppig orkest klaar dat volop Marokkaanse muziek ten gehore bracht.
Na een half uurtje verscheen een (buik)danseres op de vloer die ons even later ook verleidde tot het meedoen met de dans. Verschillende van ons gaven daar gehoor aan.
Na ongeveer een uur kwamen er andere dansers en muzikanten op de vloer: Berbers die met hun hoofd kwastjes op hun hoedjes aan het draaien brachten en even later een groep Berbers die acrobatisch draaiden met hun handtrommels en andere instrumenten en ons lieten genieten van dans en muziek.
Tegen het einde van de avond werd een echtpaar uit onze groep (Henriëtte en Marius) gekozen dat aangekleed werd als traditionele Marokkaanse bruid en bruidegom, waarbij de bruid op een plateau gezet werd en door drie dames al dansend rond gedragen werd.
de in traditionele kledij gestoken Berber-muzikanten in het midden onze bruid en bruidegom